Istota metody Marii Montessori polega na tym, by:
- stworzyć dzieciom różnorodne sytuacje edukacyjne w odpowiednio przygotowanym środowisku,
- koncentrację i aktywność dziecka skierowana na istotne sprawy, uczyć je niezależności od dorosłych,
- podejmowane przez dziecko zadania uczyły je: myśleć, poznawać cechy, właściwości i funkcje przedmiotów, różnorodne zjawiska, a także rozumieć zależności przyczynowo – skutkowe,
- dawać możliwości samodzielnego wyboru i możliwości podejmowania własnych decyzji, co sprzyja głębokiej
i długotrwałej koncentracji na zadaniu, - rozwój społeczny dziecka dokonywał się w mieszanej wiekowo grupie- gdyż jest naturalną stymulacją sytuacji rodzinnej, umożliwia codzienną konfrontację z kolegami młodszymi i starszymi, stwarza dziecku szansę udzielania się, przyjmowanie pomocy, doznawania opieki, dostrzeganie potrzebującego i pełnienia różnych ról. Takich sytuacji nie doświadczają dzieci nie mające rodzeństwa, a tych jest w przedszkolu coraz więcej.
Zadania pedagogiki Montessori:
- uczenie przez działanie: dzieci zdobywają wiedzę i praktyczne umiejętności poprzez własną aktywność,
w przemyślanym środowisku pedagogicznym, przy współpracy z nauczycielami , - samodzielność: dzieci swobodnie wybierają rodzaj, miejsce, czas i formę pracy (indywidualną lub z partnerem) przy zachowaniu reguł społecznych. Rozwijają indywidualne uzdolnienia i uczą się realnej oceny swoich umiejętności.
- koncentracja: dzieci ćwiczą dokładność i wytrwałość przy wykonywaniu zadań,
- lekcje ciszy: dzieci uczą się współpracować w cichych zajęciach indywidualnych i grupowych,
- porządek: dzieci zdobywają umiejętność przestrzegania zasad porządku w otoczeniu i swoim działaniu,
- społeczne reguły: dzieci zróżnicowane wiekowo, są łączone w grupy, sprzyja to wzajemnemu uczenia się od siebie jak w rodzinie, niesienia pomocy, przestrzegać reguł, pełnienia ról – starszego, młodszego,
- obserwacja: jest kluczem dorosłych do poznania świata dziecka. Nauczyciel z szacunkiem i uwagą obserwuje postępy i trudności dziecka, jest jego przewodnikiem,
- indywidualny tok rozwoju każdego dziecka: pracuje według własnego tempa i możliwości, podejmując zadania, do których jest już gotowe.
Formy i metody pracy z dziećmi:
- praca indywidualna z materiałem rozwojowym,
- praca w małych zespołach,
- praca z całą grupą,
- „Dzień otwartych sal” – dzieci dowolnie bawią się w wybranych przez siebie salach,
- „Zabawy integracyjne” – zabawy i zajęcia integrujące grupę oraz z dziećmi nowoprzyjętymi do przedszkola i ich rodzicami.
Dominującą formą pracy jest praca wolna (indywidualna), podczas której dzieci – korzystając
z materiałów rozwojowych Marii Montessori realizują swój własny niepowtarzalny plan rozwoju oraz zapoznają się z formami pracy zaproponowanymi przez nauczyciela.
Dziecko samo decyduje jaki materiał wybierze, gdzie i jak długo będzie z nim pracowało.